اثر ترکیبی اسانس آویشن شیرازی (Zataria multiflora)، برگ‌بو (Laurus nobilis) و بابونه (Chamaemelum nobile) بر باکتری اشریشیاکلی پاتوژن و تعیین فرمولاسیون بهینه آن با استفاده از روش آماری کسری از فاکتوریل کامل

زمینه و اهداف: خواص ضدباکتریایی اسانس‌های آویشن شیرازی (Zataria multiflora)، برگ‌بو (Laurus nobilis) و بابونه (Chamaemelum nobile) بررسی و دوز بهینه باکتری‌کشی این اسانس‌ها بر روی باکتری اشریشیاکلی PTCC1330 تعیین گردید. مواد و روش کار: استخراج اسانس از برگ‌های آویشن شیرازی و برگ‌بو و کاپیتول‌های بابونه به روش تقطیر با آب توسط دستگاه کلونجر انجام شد. بر اساس آزمایشات طراحی شده با نرم‌افزار Qualitek-4 و روش آماری کسری از فاکتوریل کامل، تاثیر ترکیبی سه اسانس در دوزهای مختلف بر باکتری اشریشیاکلی بررسی شد. اثرات متقابل اسانس‌ها بر یکدیگر و سهم هر اسانس در بازدارندگی رشد باکتری تعیین گردید. یافته‌ها: حداقل غلظت بازدارندگی برای اسانس‌های آویشن شیرازی، برگ‌بو و بابونه به ترتیب برابر با 01/0، 1/0 و 05/0 و حداقل غلظت کشندگی نیز به ترتیب برابر با 0/1، 0/5 و 0/5 میلی‌گرم در میلی‌لیتر تعیین گردید. اسانس آویشن شیرازی با 2/64% مشارکت دارای بیشترین اثر ضدباکتریایی بر باکتری اشریشیاکلی بود. سهم اثر ضدباکتریایی اسانس‌های برگ‌بو و بابونه به ترتیب 13/54% و 6/89% برآورد شد. در شرایط بهینه، دوز هر سه اسانس باید برابر با 1 میلی‌گرم بر میلی‌لیتر باشد. درصد ممانعت از رشد باکتری اشریشیاکلی در این شرایط، 72/76% تعیین گردید که دارای 81/8% تطابق با نتایج واقعی در شرایط بهینه (نزدیک به 60%) بود. بیشترین اثرات متقابل مابین فاکتورهای دز اسانس آویشن شیرازی و در اسانس بابونه با 33/44% شاخص شدت اثر متقابل برآورد شد. نتیجه‌گیری: اسانس آویشن شیرازی دارای خاصیت ضدباکتریایی قابل توجهی بر باکتری اشریشیاکلی بوده در حالیکه خواص ضدباکتریایی اسانس‌های برگ‌بو و بابونه ضعیف می‌باشد.